Antyczne i pradawne pierścionki zaręczynowe - historia

Pierścionek zaręczynowy, który możemy wybrać z bogatej oferty Lisiewski Group, pojawił się w cywilizacji europejskiej stosunkowo niedawno, w innych kulturach pierścionek zaręczynowy jest nieznany. Dawniej nie było zaręczyn, pierścionek był jednym z prezentów ślubnych. Początków tradycji wręczania pierścienia jako symbolu miłości, wierności i oddania należy szukać w kulturze rycerskiej późnego średniowiecza. To wtedy damy dawały swym rycerzom pierścienie czy inne klejnoty , które dla rycerza mogły być symbolami miłości, ale mogły także oznaczać wierność czy zwykłą służbę. A skoro wszystkie możliwe przysięgi mogą być zebrane razem w jednym pierścionku, to naturalnym jest powstanie pierścionka o takim znaczeniu i osobnej ceremonii jego wręczania nazwanej zaręczynami, nieznanej wcześniej.

Historyczne i stare pierścionki zaręczynowe

Starożytnym Greckim, a później naśladującym ich Rzymskim ceremoniom związanym z małżeństwem towarzyszył niewielki pierścionek portretowy, wywodzący się z pierścionków tablicowych czy sygnetów. Na płytce pierścionka znajdowały się najczęściej zwrócone ku sobie sylwetki lub twarze kobiety i mężczyzny symbolizujące narzeczonych lub małżonków.

Rzymski pierścionek zaręczynowy portretowy, I-II w.n.e. zdjęcie Les Eluminures-Wartski
Rzymski pierścionek portretowy, I-II w.n.e. zdjęcie Les Eluminures-Wartski

Najstarszym rodzajem pierścionka zaręczynowego, podobnie jak i obrączek ślubnych jest pierścionek Fede. Ma czytelną symbolikę, dwie ściskające się dłonie jednoznacznie nawiązują do umowy, którą są zaręczyny a później ślub. Fede – od łacińskiego słowa „fide” - wiara, wierzyć. W dzisiejszych Włoszech „fede” znaczy po prostu obrączka ślubna. Pierścionek zaręczynowy był obowiązkowy także dla mężczyzn. Panowie nosili pierścionki zaręczynowe jeszcze w międzywojennej Polsce.

Pierścionek zaręczynowy admirała Nelsona, Royal Museums Greenwich.
Pierścionek admirała Nelsona, Royal Museums Greenwich.

Pierścionek Gimmel narodził się najprawdopodobniej w epoce Renesansu. Nazwa Gimmel też wywodzi się z łaciny, „gemelli” znaczy bliźniacy. Jego charakterystyczną cechą jest rozdzielność, składa się z dwóch „półpierścionków”, które po złożeniu razem tworzą większy i pełny pierścień. Gimmele miały bardzo różne formy, czasem miały motyw dłoni w uścisku, ale zawsze składały się z dwóch części pasujących idealnie do siebie.

Renesenasowy pierścionek zaręczynowy Gimmel, Niemcy XVI w, Met Museum of Art.
Renesenasowy Gimmel, Niemcy XVI w, Met Museum of Art.

Irlandia wprowadziła swoją odmianę pierścienia Fede. To pierścionek Claddagh – dwie dłonie trzymające serce w koronie. Pojawił się w Irlandii w XVI wieku, i wtedy poza Irlandią nie był popularny. Warto jednak o nim wspomnieć, bo choć pełni różne funkcje jest dziś bardzo popularny jako współczesny pierścionek zaręczynowy.

pierścionek zaręczynowy Fede

W drugiej połowie XVII wieku pojawiła się nowa gałąź złotnictwa - jubilerstwo. Jubilerzy tworzyli biżuterię, w której kamienie szlachetne grały główne role a metalu szlachetnego było tylko tyle by trzymać kamienie nadając przedmiotowi pożądany kształt. Tak powstał pierścionek Toi et Moi, francuska nazwa znaczy po prostu „Ty i ja”. Motyw rozciętej obrączki z mijającymi się wysadzanymi kamieniami końcami stał się klasyczną formą pierścionka interpretowaną na różne sposoby do dzisiaj. Jednak mało kto dziś pamięta, że pełnił rolę pierścionka wręczanego w związku z ceremonią zaślubin.

Pierścionek zaręczynowy Toi et Moi, Cartier, lata 60 – te XX wieku
Pierścionek Toi et Moi, Cartier, lata 60 – te XX wieku.

Wśród pierścionków zaręczynowych najpopularniejsze jednak są pierścionki z diamentami. Diamenty znano już w starożytności, w Grecji czy starożytnym Rzymie. Pierwszy, w pełni opisany i zilustrowany pierścionek z diamentem pojawił w renesansowych Włoszech. Miało to miejsce podczas ślubu kondotiera Constazo Sforzy z Camillą Aragońską w Pesaro w 1457roku. Pierścień przeszedł do historii dzięki inskrypcji w której mowa o diamencie jako elementowi scalającemu związek małżeński - „ Dwie wole, dwa serca i dwie namiętności połączone przez diament w jednym małżeństwie”. A diament stał się opiekunem szczęśliwego małżeństwa. Przez kolejne wieki diamenty były wciąż drogie i mało dostępne. Dopiero odkrycie złóż diamentów w Afryce w XIX wieku spowodowało spadek cen surowca i doprowadziło do tego, że diamenty stawały się dostępniejsze a ich popularność rosła. W połowie XX wieku diamenty zaczęły, jak każdy inny towar, podlegać prawom reklamy i marketingu. Być może tajemna moc diamentów miała także wpływ na slogan reklamowy, który mimo że powstał w 1947 roku jest znany do dziś i przeszedł do historii: „Diamond is forever” czyli „Diament jest wieczny”.

Pierścionek zaręczynowy z diamentami, XVI w. Niemcy
Pierścionek z diamentami, XVI w. Niemcy