Lapis Lazuli - kompendium wiedzy
Lapis Lazuli, jako półszlachetny kamień wykorzystywany w jubilerstwie, cieszy się popularnością wśród miłośników biżuterii wytwarzanej z naturalnych komponentów. Wyróżnia się szlachetną, intensywnie niebieską barwą i świetnie komponuje się ze srebrem oraz złotem. Ceniony był już w starożytności – uważano go za kamień bogów i władców oraz przypisywano mu prozdrowotne właściwości. Co wyróżnia lapis lazuli i co warto wiedzieć o tym kamieniu?
Lapis lazuli: właściwości i występowanie
Lapis lazuli należy do skał metamorficznych, powstałych w wyniku przeobrażeń wapienia lub dolomitu. Bywa błędnie określany mianem lazurytu – zaliczanego do skaleniowców minerału z grupy krzemianów (soli kwasu krzemowego), stanowiącego jego główny składnik. Za charakterystyczne niebieskie zabarwienie skały odpowiedzialne są zawarte w niej związki siarki. Również z wyjątkową barwą związana jest sama nazwa kamienia – złożona z łacińskiego lapis ("kamień") oraz drugiego członu pochodzącego od arabskiego azul i perskiego lazhward, oznaczających "niebieski", "niebo".
Kamień Lapis lazuli to drobnoziarnista skała o zbitej strukturze, stosunkowo krucha, występująca przede wszystkim w marmurach i skarnach. Największe naturalne złoża zlokalizowane są w Afganistanie, gdzie lapis lazuli wydobywany jest od ponad 6 tysięcy lat. Kamień występuje także w Rosji, Chile, USA, RPA, Birmie, Angoli, Rwandzie oraz Włoszech. Za najbardziej cenne uważane są kamienie ciemne, wyróżniające się intensywnym, równomiernie rozmieszczonym zabarwieniem.
Surowy kamień Lapis Lazuli po wydobyciu
Lapis Lazuli, czyli święty kamień starożytnych
Lata największej chwały "kamienia nieba" to czasy antyczne. Lapis lazuli był w starożytnej Mezopotamii – w Sumerze, a później w Babilonii, Akadzie oraz Asyrii – uważany za kamień bogów i władców oraz stosowany do wyrobu przedmiotów kultu, ozdób, pieczęci i instrumentów muzycznych. Sumerowie wierzyli, iż ów kamień zdobił szyję jednej z najważniejszych bogiń w mezopotamskiej mitologii – Isztar, bogini wojny i miłości – podczas jej podróży do krainy umarłych. Lapis lazuli cieszył się również popularnością w starożytnym Egipcie pod panowaniem faraonów. Był to jeden z kamieni zdobiących słynną złotą maskę Tutanchamona, zakrywającą twarz mumii w grobowcu faraona znalezionym w Dolinie Królów.
W medycynie ludowej starożytnych, lapis lazuli przypisywano rolę afrodyzjaku. Wierzono również, że kamień ten działa na organizm witalizująco i wyciszająco, zwiększa siłę ramion i nóg, łagodzi stres i bezsenność, wspomaga pracę układu odpornościowego oraz korzystnie wpływa na zatoki. Egipcjanie stosowali go przy stanach gorączkowych, skurczach, bólach (w tym menstruacyjnych), astmie oraz nadciśnieniu.
Lapis Lazuli - gdzie się go wykorzystuje?
Poza funkcją ozdobno-dekoracyjną, "kamieniowi nieba" towarzyszyły na przestrzeni wieków również inne zastosowania. Do czasu wynalezienia barwników syntetycznych, czyli do początku XIX wieku, lapis lazuli stosowany był po uprzednim zmieleniu jako pigment, występujący pod nazwą ultramaryna, do wytwarzania farb wykorzystywanych w malarstwie olejnym i freskowym. Wykryto go także w badaniach prowadzonych na prehistorycznych malowidłach naskalnych. Współcześnie, lapis lazuli ceniony jest jako kamień kolekcjonerski oraz surowiec wykorzystywany do wyrobu różnorodnych ozdób (kamień jubilerski) – od drobnych rzeźb i figurek po elementy biżuterii.
W jubilerstwie lapis lazuli zaliczany jest do kamieni półszlachetnych - podobnie jak jaspis, opal, granat, cytryn czy turkus. Łączy się go ze srebrem i złotem, a także innymi szlachetnymi i półszlachetnymi kamieniami. Wytwarza się przede wszystkim szykowne srebrne pierścionki, złote wisiorki i kolczyki z lapis lazuli. Szczególnie cenione są kamienie zawierające mieniące się drobinki pirytu. Wartość obniżają z kolei widoczne przerosty kalcytu – o białej lub szarej barwie.
Oszlifowany kamień lapis lazuli
Jak dbać o biżuterię z lapis lazuli?
Lapis lazuli jest kamieniem wrażliwym na działanie wysokiej temperatury, kwasów oraz środków chemicznych, w tym mydła, pod wpływem którego matowieje. Należy pamiętać, by biżuterię z tym kamieniem zdejmować do mycia rąk oraz wykonywania prac domowych. Z uwagi na względną miękkość w porównaniu z innymi kamieniami stosowanymi do wyrobu biżuterii, ozdoby z lapis lazuli warto przechowywać odpowiednio zabezpieczone przed powstawaniem ewentualnych mechanicznych uszkodzeń. W razie potrzeby, biżuterię z lapis lazuli można czyścić delikatną ściereczką zwilżoną uprzednio wodą.
Biżuteria z lapis lazuli
